pH gehalte en vruchtbaarheid van de bodem

De pH is een belangrijke graadmeter voor de vruchtbaarheid van de bodem. De pH beïnvloedt de vorm waarin nutriënten in de bodem aanwezig zijn en daarmee de beschikbaarheid ervan. De zuurtegraad heeft niet alleen een belangrijk effect op de chemische vorm van de verbindingen en hun omzettingen, maar ook op biologische processen, zoals mineralisatie en opname door de planten. Deze biologische processen hebben een optimale pH-zone. Daardoor heeft een ongunstige pH ook een invloed op de gewasopbrengst wat zich vertaalt in een opbrengstverlies.

Optimale pH

De optimale pH in de bodem is afhankelijk van een aantal factoren, voornamelijk de grondsoort en het humusgehalte, maar de optimale pH kan ook verschillen tussen teelten.

Zandgronden zijn in het algemeen zuurder dan andere gronden. In het algemeen geldt dat de optimale pH stijgt bij een stijgend kleigehalte van de bodem en bij een dalend organische-stofgehalte. In Vlaanderen wordt bij de beoordeling van de pH en het bekalkingsadvies een onderscheid gemaakt tussen de 4 grote textuurklassen zand, zandleem, leem en klei. De streefzones worden voorgesteld uitgaande van een optimaal organische-stofgehalte.

Verschillen in optimale pH tussen teelten kunnen kort geduid worden door volgende algemene regels:

• Aardappelen gedijen beter op gronden met een pH die iets lager ligt dan de streefzone.
• Voorkeur voor iets lagere pH: graangewassen als haver, rogge, triticale, maïs, rapen, aardbeien, frambozen en braambessen
• Voorkeur voor iets hogere pH: suikerbieten, tarwe, gerst, raaigras, luzerne, klaver en groenten zoals prei, selder, bloemkool, bladgroenten, erwten, bonen en spinazie

Staalname

Alles begint echter met een correcte staalname en meting. Dit kan in principe het hele jaar door. Het beste staalnametijdstip is echter het najaar. Na een recente bemesting of bekalking wordt best minstens een maand gewacht vooraleer een bodemstaal te nemen, om contaminatie van het staal te vermijden.

Dergelijke stalen kunnen getoetst worden aan de beoordelingsklassen en streefzones voor pH-KCl getoond in de tabel.

Beoordeling van de pH-KCl voor akkers, in functie van de textuurklasse, bij een koolstofgehalte binnen de streefzoneBodemkundige Dienst van België

Bij de bekalkingsadvisering is het echter ook zeer belangrijk om rekening te houden met de verschillende teelten in de vruchtwisseling. Er wordt niet alleen gestreefd naar een globale optimale pH voor de ganse rotatie, maar de bekalking zal per teelt aangepast worden, o.a. met het oog op het voorkomen/bestrijden van (vooral grondgebonden) ziekten.